BÖLGEMİZ

TR90 bölgesinde 2021 yılı verilerine göre işgücüne katılım oranı %62,6’dır (Türkiye ortalaması %57,2). 2021 yılı verilerine göre İŞKUR’a kayıtlı toplam 13.026 erkek, 9.664 kadın olmak üzere 22.690 işsiz bulunmaktadır. Kayıtlı işsizlerin eğitim durumuna baktığımızda %25,74 oranının ön lisans ve üzeri eğitim aldığı görülür. İldeki sigortalı sayısı SGK verilerine göre 2021 yılı sonu itibarıyla 93.792’dir. Bunların %69,67’si ücretli çalışan, %16,41’ kamu personeli ve %13,42’si esnaf ve tarım sigortalılarından oluşmaktadır. Ancak Rize’de yaşayan yerel halkın büyük çoğunluğu başka işlerde çalışsa da çay tarımıyla uğraşmaktadır.

4 devlet hastanesi, 1 eğitim ve araştırma hastanesi, 4 ilçe hastanesi, 1 özel hastane, 1 özel tıp merkezi bulunmakta olup toplam yatak kapasitesi 1.121’dir. Toplam 802 hekim görev yapmakta olup 431 kişiye bir hekim düşmektedir.

Rize’de 2011-2021 yıllarında Devlet Tiyatroları’nın 228 oyunu 468 kez sahnelenmiş ve 149.852 seyirci tarafından izlenmiştir. Rize’de 16 halk kütüphanesinde toplam 222.815 kitap bulunmaktadır. Kullanıcı sayısı 42.170 olup 29.199 kitap ödünç verilmiştir. İlde, Etnografya Müzesi, Atatürk Evi Müzesi ve ÇAYKUR Çay İçim Müzesi olmak üzere 3 adet müze bulunmaktadır.

Toplam tarımsal alan 58.185 ha’dır. Söz konusu alanın %95,2’sinde çay tarımı yapılır. 2021 yılında 4,08 milyar TL olan Rize bitkisel üretim değerinin Türkiye içindeki payı %1,3'tür. Rize’nin en önemli tarımsal ürünü çay olup Türkiye çay üretiminin %70,5’ini gerçekleştirmektedir (1.022.062 ton).Hayvancılık ölçek olarak gelişmemiş olup canlı hayvanlar ve hayvansal ürün değerlerinin Türkiye içindeki payı %0,3’tür. Rize, canlı hayvan değeri bakımından ülkenin diğer illerine göre çok düşük konumlanmıştır.Türkiye’nin deniz ürünleri toplam üretiminin %45’ini Doğu Karadeniz Bölgesi sağlamaktadır. Ordu, Trabzon ve İstanbul’dan sonra balık üretiminin en fazla gerçekleştiği il Rize’dir.

Rize’de Girişimci Bilgi Sistemi verilerine göre 2020 yılında 14.672 girişim bulunmaktadır ve bu girişimlerin toplam cirosu 18,37 milyar TL’dir. Rize’de 2020 yılında 3,65 milyar TL değerinde perakende ticaret (motorlu kara taşıtlarının ve motosikletler hariç), 3 milyar TL değerinde toptan ticaret (motorlu kara taşıtlarının ve motosikletler hariç) ve 1,8 milyar TL değerinde motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı yapılmıştır. İmalat sektöründe gerçekleşen cironun %90’ı (5,25 milyar TL) gıda ürünleri imalatı düzeyindedir. Gıda ürünleri imalatında da en büyük pay 4,68 milyar TL ciro ile kahve ve çayın işlenmesi sektörüne aittir. Buradan da anlaşılmaktadır ki Rize ticaretinde en önemli ekonomik faaliyet kahve ve çayın işlenmesi sektörüdür.Yer-Sis verilerine göre Rize’nin satış yönlü ticaretinde ilk 5 şehir sırasıyla İstanbul (1,75 milyar TL), Ankara (596,1 milyon TL), Trabzon (462,3 milyon TL), İzmir (259,2 milyon TL) ve Artvin’dir (193,4 milyon TL). Rize’nin alış yönlü ticaretinde ilk 5 şehir ise sırasıyla İstanbul (2,4 milyar TL), Ankara (714,9 milyon TL), Trabzon (701,7 milyon TL), Kocaeli (487,7 milyon TL) ve Samsun’dur (430,3 milyon TL).

2021 yılı ihracatı 208,43 milyon USD’dir. Karadeniz Bölgesi’ndeki 18 il içerisinde ihracatta 10. sıradadır, Türkiye genelindeyse 47.’dir. İthalat ise 56,51 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. En çok ihracatın yapıldığı ekonomik faaliyetler sırasıyla “Demir dışı metal cevherleri”, “Gıda ürünleri ve içecek” ve “Balıkçılık”tır. Metal cevherleri ihracatı tek başına ilin toplam ihracatının %53,31’ini oluşturmaktadır. Söz konusu ihracat kalemindeki tutar Türkiye ihracatının %5,3’ünü teşkil etmektedir. En fazla ithalat ise % 50,16 payla, “Maden kömürü, linyit ve turb” kaleminde gerçekleşmiştir.İhracatın çok büyük bir kısmı First Quantum Mining Co. ünvanlı Kanadalı firma tarafından işletilen Çayeli Bakır İşletmesi tarafından gerçekleştirilmektedir (111,1 milyon USD). Diğer taraftan ilin ekonomisi büyük ölçüde çaya bağlı olmakla birlikte çay ürününün ihracata katkısı olmayıp neredeyse tamamen iç tüketime sunulmaktadır.

2021 yılında Rize iline 4.286,4,9 milyon TL kamu yatırımı yapılmıştır. En fazla yatırım yapılan üç sektör sırasıyla ulaştırma (2.052,2 milyon TL), konut (1.840,1 milyon TL) ve tarım (153,8 milyon TL) şeklindedir.Rize’de 2021 yılı TOBB verilerine göre 247 adet kapasite raporu almış tesis bulunmaktadır. En fazla kapasite raporlu firmanın bulunduğu beş sektör sırasıyla “Kahve ve çayın işlenmesi” (120), “Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı” (20), “Hazır beton imalatı” (16), “Süsleme ve yapı taşları ile kireç taşı, alçı taşı, tebeşir ve kayağantaşı (arduvaz-kayraktaşı) ocakçılığı” (15) ve “Paketleme faaliyetleri” (14),şeklindedir.

Sanayi işletmelerinin önemli bölümünü ÇAYKUR ve özel sektöre ait çay fabrikaları oluşturmaktadır. Sanayi alanında istihdam edilen 15.490 kişinin 11.783’ü çay sektöründe çalışmaktadır. 2021 yılı itibarıyla sanayi siciline kayıtlı işletmelerin sayısı 445’tir. Rize Organize Sanayi Bölgesi altyapı yatırımlarının 2017 yılında tamamlanmasıyla tesis yatırımları başlamıştır. Tahsisi gerçekleşen 22 parselde kurulacak tesislerle 1.300 kişilik istihdam sağlanacaktır.Rize Merkez ve ilçelerinde 6 adet Küçük Sanayi Sitesi (KSS) Yapı Kooperatifi bulunmaktadır. Buralarda toplam 835 adet işyeri bulunmaktadır.